W roku 2021 znacząco wzrosła powierzchnia uprawy słonecznika. Było to blisko 19,5 tyś. ha w całej Polsce, gdzie w roku 2020 powierzchnia osiągnęła około 9,6 tyś. ha. Jest to roślina, która wzbogaca płodozmian w gospodarstwie o gatunek z innej rodziny botanicznej. W porównaniu do rzepaku, uprawa słonecznika jest dla portfela rolnika korzystniejsza, gdyż wymaga mniejszych nakładów na nawożenie i ochronę. Słonecznik ma duże wymagania cieplne i z uwagi na to powinien być uprawiany w rejonach cieplejszych, takich jak południowo-zachodnia czy południowo-wschodnia część Polski. Dużą jego zaletą jest wytrzymałość na krótkotrwałe przymrozki do -4°C. Dzięki głębokiemu systemowi korzeniowemu oraz owłosieniu łodyg i liści, jest bardzo odporny na suszę.

Słonecznik ma duże wymagania pokarmowe, a jego system korzeniowy jest wstanie pobrać z gleby znaczną część składników pokarmowych. Podane nawożenie ma uzupełnić zasoby gleby, aby słonecznik zaspokoił swoje potrzeby. Przed ustaleniem dawek nawozów warto zrobić analizę gleby na zawartość składników pokarmowych. Orientacyjne dawki fosforu i potasu to: 60-90 kg P2O5/ha oraz 120-180 kg K2O/ha. Azot należy stosować w umiarkowanych dawkach - 60-80 kg N/ha. Zbyt duże dawki azotu mogą prowadzić do przedłużenia wegetacji i opóźnienia dojrzewania koszyczków i niełupek.

W Polsce w uprawie słonecznika do dyspozycji mamy odmiany konwencjonalne, odmiany w technologii Clearfield®, Clearfield® Plus (odporne na imazamoks) i odporne na tribenuron metylowy (system Express Sun). W Polsce nie mamy zarejestrowanych preparatów w uprawie słonecznika z imazamoksem czy też tribenuronem metylowym. Dlatego bardzo ważne jest odpowiednie dobranie technologii zwalczania chwastów przy zabiegu przedwschodowym. Rejestracje w słoneczniku w zakresie upraw małoobszarowych mają poniższe środki:

Activus 400 SC (pendimetalina – 400 g/l) – 4 l/ha – BBCH 00-09,

Boxer 800 EC (prosulfokarb – 800 g/l) – 3-4 l/ha – BBCH 00-02, do 3 dni po siewie,

Proman 500 SC (metobromuron – 500 g/l) – 2-3 l/ha – BBCH 00-08.

Do zabiegów warto dodać Adsol – w dawce 0,5 l/ha. Jest to adiuwant zawierający mieszaninę surfaktantów, emulgatorów i kwasów tłuszczowych do stosowania w zabiegach doglebowych. Zapobiega znoszeniu cieczy opryskowej, zmniejsza jej parowanie, podnosząc skuteczność działania preparatów w trakcie suszy.

Po wschodach słonecznika, według rejestracji środków można zwalczyć chwasty jednoliścienne, np:

Jenot 100 EC (chizalofop-P-etylowy – 100 g/l) – 0,625 l/ha – BBCH 10-16.

Do zabiegu można dodać Adiutor – w dawce 0,05 – 0,1 l/ha, jest to preparat poprawiający skuteczność działania nalistnych środków ochrony roślin. Obniża napięcie powierzchniowe i zapewnia równomierne pokrycie roślin cieczą użytkową.

Choroby grzybowe nie omijają również upraw słonecznika. Na polach obserwowaliśmy rośliny porażone przez zgniliznę twardzikową. Środków zarejestrowanych w słoneczniku jest kilka. Warto po nie sięgnąć, aby zabezpieczyć swoje plantacje.

Amistar Gold Max (azoksystrobina -125 g/l i difenokonazol - 125 g/l) – 1 l/ha

• zapobiegawczo lub natychmiast po zaobserwowaniu pierwszych objawów choroby, od początku do końca fazy kwitnienia (BBCH 61-69) – zgnilizna twardzikowa, czarna plamistość łodyg słonecznika
• o zapobiegawczo lub natychmiast po zaobserwowaniu pierwszych objawów choroby, od fazy widocznego pierwszego międzywęźla do końca fazy kwitnienia (większość kwiatów przekwita, a kwiaty brzeżne opadają) (BBCH 31-69) – mączniak prawdziwy, alternarioza słonecznika, rdza słonecznika.

Na sukces w uprawie słonecznika składa się wiele czynników, na niektóre nie mamy wpływu (przebieg pogody), ale możemy zadbać o te, na które mamy wpływ, takie jak: wybór odmiany, przygotowanie pola, ustalenie terminu siewu, dopasowanie technologii zwalczania chwastów. Jeżeli odpowiednio zadbamy o plantacje, to możemy się spodziewać wysokich plonów.